Hoạt động khai thác quá mức có thể khiến đông trùng hạ
thảo, loài nấm mà nhiều người sử dụng để tăng cường sinh lực, biến mất vĩnh
viễn.
Nấm Yarsagumba hay đông trùng hạ thảo là loài nấm ký sinh có
khả năng tiêu diệt ruồi sống trên cơ thể sâu bướm ma. Giá của một kg nấm có
chất lượng cao có thể lên tới hàng nghìn USD.
Trong nhiều thập kỷ qua, nấm Yarsagumba hay đông trùng hạ
thảo, tên của một loại nấm hiếm được coi là “Viagra của dãy Himalaya”,
mang đến nguồn thu nhập tương đối lớn cho những người dân nghèo Nepal sống dưới
chân dãy núi Himalaya. Nhưng do hoạt động săn lùng diễn ra ngày càng ráo riết,
loại nấm này, chỉ mọc ở độ cao 3.500 m ở Nepal, ngày càng hiếm và các nhà khoa
học lo ngại chúng sắp biến mất vĩnh viễn, China Daily đưa tin.
Hàng năm đàn ông, phụ nữ và trẻ em lên núi để tìm nấm
Yarsagumba. Dù chưa có bằng chứng khoa học, các thầy thuốc người Hoa và người
Tây Tạng coi loại nấm nhỏ này là thuốc bổ có tác dụng tăng cường sinh lực.
Người ta bắt đầu khai thách nấm Yarsagumba từ 30 năm trước.
Tshewang Lama, một người dân Nepal sống ở ngôi làng gần biên giới Tây Tạng,
từng chứng kiến một số sĩ quan quân đội Trung Quốc ở ngôi làng Tây Tạng gần đó
sắc nấm Yarsagumba cho binh sĩ uống để làm tăng khả năng miễn dịch, chữa bệnh
lao, kiệt sức, liệt và ung thư. Lama đã dùng loại nấm này để chữa chứng rối
loại giấc ngủ và một số vấn đề sức khỏe khác. Từ đó, ông trở thành một trong
những người thu hái nấm đầu tiên.
Nhu cầu sử dụng nấm ở Trung Quốc đang tăng nhanh. Năm nay
người dân được trả 6 USD cho một cây nấm bằng quả ớt khô – mức giá cao gấp đôi
năm ngoái. Ở Kathmandu, thủ đô của Nepal, giá của nấm chất lượng cao lên tới
31.000 USD/kg.
Khi 70% thu nhập của người dân dưới chân dãy núi Himalaya
tới từ hoạt động bán nấm, sinh kế của của họ đang trở nên bấp bênh vì số lượng
nấm đang giảm mạnh.
Cứ tới tháng 5 và 6 hàng năm, hàng nghìn người dân Nepal di
chuyển bằng xe la hoặc xe bò tới những vùng đồng cỏ cao để tìm kiếm những cây
nấm nhỏ xíu chồi lên từ mặt đất.
Uttam Babu Shrestha, người có bằng của Đại học Massachusetts
tại Mỹ, kể rằng cách đây 10 năm, người dân thu được vài kg trong mỗi chuyến như
thế, nhưng ngày nay họ chỉ lượm được rất ít nấm. Sau một mùa thu nấm, nhiều
người trở về với một nhúm nấm.
“Săn lùng quá mức, thu hoạch trước khi nấm trưởng thành, phá
hủy môi trường sống là nguyên nhân khiến số lượng nấm giảm dần. Thậm chí biến
đổi khí hậu cũng có thể là một nguyên nhân. 2012 là năm tồi tệ nhất. Nhiều
người tìm nấm ở Dolpa (khu vực gần biên giới Tây Tạng) trở về tay không. Nếu
tình trạng này tiếp diễn thì loài nấm đó sắp tuyệt chủng", Shrestha nhận
định.
Khoảng 50.000 người tại Dolpa tìm nấm hàng năm. Năm ngoái họ
mang về nhà 1.170 kg nấm.
Shrestha cho biết tình trạng vứt rác, tiểu tiện bừa bãi,
hành vi đốn cây để nấu ăn và sưởi ấm đang làm thay đổi môi trường trên những
ngọn đồi, nơi nấm Yarsagumba mọc.
Các quan chức Nepal cho biết chính phủ thu được 132.000 USD
từ xuất khẩu nấm trong năm 2011. Con số này có thể thấp hơn nhiều so với thực
tế, vì dân làng thường bán thẳng nấm sang Tây Tạng mà không kê khai với nhà
chức trách.
Nhà làm phim Dipendra Bhandari, người thực hiện bộ phim tài
liệu về hoạt động thu hái nấm mang tên “Hành trình tới Yarsa”, nói
rằng trẻ em ở các ngôi làng xa xôi thường theo bố mẹ chúng đi hái nấm khi chúng
được nghỉ học trong 2 tháng. Theo Bhandari, việc khá nguy hiểm vì người thu hái
nấm có thể bị ốm hoặc chết trong hành trình dài. 7 người mất mạng khi tranh
chấp nấm với người địa phương ở vùng phía tây Nepal vào năm 2009. Trước đó 2
năm, ít nhất 16 người đã tử vong khi bão tuyết ập xuống và chôn vùi lều trại
của họ.
Ông Lama cho rằng chính phủ nên kiểm soát hoạt động buôn bán
và khai thác, đồng thời thúc đẩy hoạt động của các thể chế địa phương để bảo
đảm an toàn và quyền lợi của người thu hoạch nấm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét